تاکتیک هوشمندانه ارتش سوریه برای نابودسازی داعش در ادلب و حما چه بود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ تاکتیک درگیر کردن جناح های گوناگون دشمن ضد یکدیگر، از مهمترین روش های جنگی است که باعث کاهش هزینه ها برای جبهه خودی در پروسه شکست دشمن می گردد و از دیرباز در میان نظامیان کاربرد داشته است. استفاده از این تاکتیک در سیره نبوی و علوی هم دیده شده است.

در جنگ خندق وقتی نعیم بن مسعود از پیامبر خواست که با ایجاد شکاف میان صفوف دشمن به جنگ با آن ها برود، پیامبر اسلام پذیرفت و این حربه بنا بر منابع تاریخی، بسیار سودمند افتاد.

در جهان امروز هم استفاده از چنین تاکتیکی همچنان به چشم می خورد. در جنگ بین المللی سوریه اخیرا محور مقاومت، توانست با این تاکتیک، ضمن متلاشی کردن دشمن مناطق وسیعی از ادلب و جنوب ریف حلب را با کمترین تلفات از لوث تکفیری ها پاکسازی کند. محور مقاومت در استان ادلب توانست گروه تروریستی تحریرالشام را بین چکش(ارتش سوریه) و سندان(داعش) قرار داده و ضربات سختی به هر دو گروه تروریستی وراد کند. در ادامه به بررسی گام های برداشته شده در راستای رسیدن به این پیروزی می پردازیم.

حضور داعش در شرق حما

شرق حما با مرکزیت شهرک عقیربات همراه با روستاهای حومه طی حمله برق آسا داعش در سال 2013 سقوط کرد.البته بافت سلفی شرق حما در این پیروزی برای داعش نقش پر رنگی ایفا کرد و به دلیل وجود همین گرایشات سلفی در میان اهالی شرق حما بود که داعش شهرک عقیربات را به انواع تدارکات و سنگرهای دفاعی مجهز کرد تا از آن به عنوان دژ مستحکم در منطقه بهره ببرد. داعش با استفاده از این دژ ضربه های سنگینی یر محور مقاومت وارد آورد که از جمله مهم ترین آن ها می توان به سه مورد زیر اشاره کرد:

1- اشغال به میادین استراتژیک گازی و نفتی شاعر،مَهر وجزل و ذبح کارکنان بیگناه آن

2- قطع جاده بسیار استراتژیک دمشق- حلب(السعن و شیخ هلال)و درنهایت به شهادت رساندن سردار همدانی

3-کشتن و سربریدن اهالی روستاهای علوی نشین

پاتک ارتش سوریه به داخل استان ادلب

در آگوست 2017 و پس از تصرف تدمر(پالمیرا)، نیروهای ارتش سوریه دریافتند تا شرق حما پاکسازی نشود، تدمر دوباره سقوط خواهد کرد بنابراین ماموریت مهم پاکسازی شرق حما به سهیل حسن سپرده شد. با حمله برق آسا و همه جانبه ارتش سوربه از چندین محور وهمچنین بستن شریان های تدارکاتی برای تروریست ها، داعش به محاصره در آمد.پس از دستیابی به این پیروزی اولیه، نیروهای ارتش سوریه برای نخستین بار تصمیم به استفاده از پتانسیل داعش برای نبرد با گروه تروریستی تحریرالشام در جنوب و شرق ادلب گرفتند.

ارتش برای این منظور، مذاکره با داعش با واسطه شیوخ قبایل محلی را آغاز کرد. خروجی مذاکرات، عبور داعش از روستاهای تحت تصرف ارتش سوریه از طریق یک دالان و گسیل شدن آن ها بسمت جنوب ادلب و خصوصا مناطق تحت تصرف تحریرالشام بود.

طبق گزارش خبرگزاری داعش موسوم به "اعماق"، فرمانده داعشی ها در این حرکت، فردی به نام صوان البکری بوده که خود اصالتا متعلق به ادلب است. داعش در همان لحظه ورود به جنوب ادلب با حمله ای غافلگیرانه توانست کنترل دو شهرک راهبردی شاکوسیه و الرهجان را از دست هیئت التحریر الشام خارج سازد. همزمان با این یورش، سلول های خفته داعش درسایر روستاهای همجوار نیز حملاتی را به تحریرالشام ترتیب داده و توانستند مناطق وسیعی را به قلمرو خلافت البغدادی اضافه نمایند.

در این میان، ارتش سوریه ضمن رصد دقیق تحرکات دوطرف، عملیات بسیار مهم خود را برای تصرف فرودگاه استراتژیک ابوضهور[1] واقع در شرق ادلب آغاز نمود. درگیر بودن دوگروه تکفیری فرصتی به محور مقاومت داد تا بتواند عملیات آزادسازی فرودگاه را کلید بزند. ارتش سوریه از دومحور به سمت فرودگاه یورش بردند؛ ابتدا از جنوب با تصرف روستای ابودالی و شهرک سنجار سپس از شمال، محور خناصر (جنوب حلب) . پشتیبانی دقیق هوایی روس ها عرصه را بیش از پیش بر مسلحین تنگ تر کرد و سرانجام با تصرف شهرک مهم تل ضمان توسط ارتش سوریه، مقدمات حمله نهایی به سوی فرودگاه فراهم شد. گروهای مسلح با انجام پاتک های سنگین سعی در متوقف کردن عملیات داشتند اما با رسیدن نیروهای کمکی در اواخر ژانویه، در یک تک سریع، محکم و برنامه‌ریزی ‌شده، پس از 30 ماه نیروهای محور مقاومت وارد فرودگاه شدند. آزادی این فرودگاه ضربه ای بسیار مهلک بر حیثیت مسلحین ،علی الخصوص تحریرالشام وارد آورد.

پیامد مهم آزادی فرودگاه به محاصره افتادن مناطقی به مساحت تقریبی 3500 کیلومتر مربع در جنوب حلب و ادلب بود . در این حلقه محاصره، داعش و تحریر الشام، در کنار یکدیگر قرار گرفته بودند. این بار اما وجود دشمن مشترک (ارتش سوریه)، باعث نزدیکی تحریرالشام و داعش نگردید و این دو گروه، در حلقه محاصره، به جام هم افتادند.

پایان کار داعش در ادلب

ارتش سوریه پس سرکوب پاتک مسلحین برای اشغال مجدد ابوضهور ، تامین خط راه آهن دمشق – حلب و نابودی تحریرالشام، به سراغ داعشیان رفت و بازهم با مذاکرات پنهانی با شیوخ نزدیک به داعش، با ایجاد یک دالان امن و همزمان اجرای آتش، داعشیان را مجبور به عبور از مسیر از پیش آماده شده در حوالی شهرک ابودالی نمود. دواعش پس از بازگشایی مسیر، با حرکت از مناطق تحت کنترل ارتش سوریه به چند کیلومتری خط مقدم نبرد با مسلحین در جنوب شرق ادلب رسیدند. داعشیان مانند بار قبل با حمله ای غافلگیرانه به منطقه تحت تصرف تحریرالشام موفق شدند چند روستا از جمله روستای راهبردی ام خلاخیل را به کنترل دربیاورند. در این حمله، داعش تلفات سنگینی بر تحریر الشام تحمیل کرد.

رسیدن اخبار حمله داعش به شرق ادلب باعث ایجاد هراس بیسابقه در تمام گروه های تروریستی از جمله احرارالشام و ارتش آزاد گردید. از طرف دیگر هسته ها مخفی داعش در شهرهای استان ادلب چیزی نبود که خوشایند مسلحین و حامی آنها، ترکیه باشد. جمیع تروریست ها با درک خطر عظیم داعش که اکنون آن ها را "خوارج"، می نامیدند، تمام اختلافات را کنار گذاشته و بصورت متحد و با تمامی تجهیزات و نفرات عملیات وسیعی را طرح ریزی نمودند.

سرانجام در 14 فوریه امسال داعشیان حاضر در مناطق تحت بمباران مسلحین به علت کمبود تجهیزات و نیز از بین رفتن روحیه ناشی از تضعیف رویای خلافت و پس از کشته شدن بسیاری از نیروهایشان، خود را تسلیم نیروهای تحریرالشام نمودند. و به این ترتیب کار داعش در ادلب و حما به پایان رسید.

به نظر می رسد پس از پایان یافتن نبرد در شرق ادلب، ارتش سوریه این بارجنوب دمشق و غوطه شرقی را جهت پاکسازی انتخاب کرده است. منطقه حجرالاسود یرموک و ببیلا در جنوب دمشق استعداد بسیار زیادی جهت استفاده از تاکتیک تفرقه را دارند. همجوار بودن این مناطق با حرم حضرت زینب(س) باعث ایجاد حساسیت فراوان جبهه مقاومت گردیده است. حضور تحریرالشام و داعش در محیطه متراکم از لحاظ جمعیت موجب درگیری های بسیاری گشته که در تازه ترین درگیری، داعش با حمله به اردوگاه یرموک از طریق محور حیفا، ضمن بقتل رساندن تعدادی از اعضای تحریرالشام کنترل چند خیابان را بدست گرفت.

ارتش سوریه با درس گرفتن بیشتر از نبردهای قبل در ادلب می تواند سناریوی جنوب ادلب را این بار در جنوب دمشق به اجرا گذارد.